| HISTORIA KASZTELU W SZYMBARKU: DWÓR OBRONNY - dawna siedziba Gładyszów, jest bardzo cennym zabytkiem architektury renesansu w Polsce, stanowi czołowy przykład kasztelu polskiego. Został wzniesiony w dwóch etapach: rozpoczêto w I poł. XVI w. a zakoñczono w latach 1585- 1590. Nie jest znane nazwisko architekta ani budowniczych. Zbudowany jest z miejscowego kamienia łamanego, z dodatkiem cegły. W drugiej fazie budowy bryła dworu stała siê bardziej ozdobna: zwieñczono ją attyką arkadową, poni¿ej wykonano dekoracjê sgraffitową (wzór tworzą fantastyczne maski i elementy geometryczne), okna ujêto w profilowane kamienne obramienia. Kasztel zbudowany jest na planie prostokąta, o wymiarach 20 na 13 metrów. Obiekt posiada cztery naro¿ne baszty alkierzowe, które na wysokości piêtra wystają poza lico murów, wsparte na kamiennych kroksztynach. Budynek posiada trzy kondygnacje: piwnicê, parter i piêtro. Do koñca XVII wieku pełnił funkcje reprezentacyjną i mieszkalną.Pomieszczenia stanowią:dwie piwnice o kolebkowych sklepieniach,na parterze sieñ i 2 izby,na piêtrze wielka sala reprezentacyjna,obok niej mniejsza,oraz cztery naro¿a alkierzowe.Do dziś w alkierzach przetrwało najwiêcej oryginalnych elementów wystroju wnêtrz,kamieniarka portali,fragmenty kominków i czêśæ polichromii ściennej w dwóch pomieszczeniach. POŁOŻENIE - dwór usytuowano na skarpie rzeki Ropy i wyposa¿ono w system strzelnic umieszczonych na wysokości strychu,co świadczy o potrzebach obronnych.Nie wydaje siê jednak ,aby rezydencja Gładyszów pełniæ miała jakąś istotną rolê w systemie obronnych zamków na południowych kresach Rzeczypospolitej.W XVII wieku pêkające ściany dworu wzmocniono zewnêtrznymi przyporami z kamienia i cegły,natomiast w wieku XVIII dodano wewnêtrzne ściany działowe.W latach 50-tych XX wieku,podczas pierwszego etapu remontu usuniêto wtórne elementy i przywrócono renesansowy charakter dworu. WŁAŚCICIELE - kasztel zamieszkiwany był do koñca XVIII wieku. Po Gładyszach przeszedł kolejno w rêce Stroñskich, Siedleckich, Bronikowskich,Rogoyskich,Sêkiewiczów i Kuźniarskich. W XIX wieku mieściła siê w nim gorzelnia, magazyn zbo¿owy. Pod koniec XIX stulecia i jeszcze w okresie miêdzywojennym na parterze była kuchnia dla czeladzi dworskiej oraz kurnik. Dwór stanowił te¿ rodzaj lamusa, w którym przechowywano niepotrzebne rzeczy. REMONT - Dziêki środkom Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 - 2013,w styczniu 2011 roku oddano do u¿ytku wyremontowany kasztel w Szymbarku – perłê polskiej architektury epoki Odrodzenia. OBECNA FUNKCJA KASZTELU - obiekt wraz z przylegającą do niego oficyną dworską z koñca XVIII wieku funkcjonuje jako Ośrodek Konferencyjno - Wystawienniczy ,,KASZTEL W SZYMBARKU,, oddział Muzeum ,,Dwory Karwacjanów i Gładyszów,, w Gorlicach. Do zespołu zabytków istniejących na terenie dawnego ,,Majątku Zamek,, nale¿y tak¿e przeniesiony z Gorlic drewniany dworek z 1920 roku,dawna siedziba szymbarskiego muzeum. SZYMBARK-poło¿ony nad rzeka Ropą, pomiêdzy północnymi krañcami pasma Magury Małastowskiej i Maślanej Góry.Osada istniała ju¿ w XII wieku i była własnością królewską.Lokowano ją powtórnie na tzw. ,,prawie niemieckim,, w XIV wieku. W 1359 roku Kazimierz Wielki nadał rycerzowi Janowi Gładyszowi herby GRYF i jego rodzinie wielkie dobra ziemskie w tej okolicy oraz prawo do zakładania nowych osad.Gładyszowie uczynili z Schonbergu (Piêknej Góry) czyli Szymbarku,swoje gniazdo rodowe,które stało siê ośrodkiem nieformalnego ,,pañstwa Gładyszów,, określanego mianem ,,Dominum Ropae,,. W XVI wieku wybudowali w Szymbarku,który przetrwał do czasów współczesnych. Ośrodek Konferencyjno - Wystawienniczy ,,Kasztel w Szymbarku,, http://www.gorlice.art.pl/oddzialy-muzeum/osrodek-konferencyjno-wystawienniczy-kasztel-w-szymbarku/historia-kasztelu.html 38-311 Szymbark kasztel.szymbark@gmail.com tel./fax 18 351 31 14 www.gorlice.art.pl ZWIEDZANIE: sezon letni: maj-wrzesieñ poniedziałek-piątek 9-17 soboty i niedziele 9-18 sezon zimowy: październik-kwiecieñ codziennie 9-16 ZWIEDZANIE WRAZ Z PRZEWODNIKIEM JEST BEZPŁATNE opracowanie strony Barbara Zasowska fotografie Barbara Zasowska historia kasztelu na podstawie www.gorlice.art.pl |
